Načelo uzajamnog priznavanja

Klauzula o uzajamnom priznavanju

Jedna od aktivnosti koju nacionalni organi mogu da predlože u procesu uklanjanja prepreka trgovini je uvođenje klauzule o uzajamnom priznavanju u nacionalne propise.

Primer Klauzule o uzajamnom priznavanju za odgovarajući propis Republike Srbije:
„Zahtevi ovog propisa se ne primenjuju na proizvode koji su zakonito stavljeni na tržište ostalih zemalja Evropske unije ili Turske, odnosno zakonito proizvedeni u državi potpisnici EFTA Sporazuma.
Izuzetno od stava 1. ovog člana, nadležni inspekcijski organ može da ograniči stavljanje na tržište ili da povuče sa tržišta proizvod iz stava 1. ovog člana, ukoliko posle sprovedenog postupka iz Uredbe EK br. 764/2008, utvrdi da takav proizvod ne može da ispuni zahteve ekvivalentne zahtevima koji su propisani ovim propisom“.

Ova odredba kojom se klauzula uvodi u srpski propis ima odloženu primenu do ulaska Srbije u EU. To znači da će proizvodi koji su zakonito stavljeni na jedinstveno tržište EU moći tada da se stave i na tržište Srbije čak iako u Srbiji postoje drugačiji tehnički zahtevi za takve proizvode (prema postupku iz Uredbe 764/2008).

Uredba EU 764/2008

Ova uredba o tzv. uzajamnom priznavanju tehničkih pravila (Uredba EU kojom se propisuju postupci u vezi sa primenom određenih nacionalnih tehničkih pravila na proizvode kojima se zakonito trguje na tržištu druge države članice) na snazi je od maja 2009. godine.
Donošenjem pomenute Uredbe stvorene su pretpostavke za realizaciju principa slobodne trgovine u EU i olakšana primena tih principa u praksi. Primena Uredbe između ostalog podrazumeva da sve države članice jedinstvenog tržišta, pružaju besplatne informacije o svojim nacionalnim tehničkim pravilima (zahtevima, merama) za proizvode u tzv. neharmonizovanom području, a Uredbom je propisana i standardna procedura za primenu tih pravila.
Uredba pojednostavljuje ulazak na tržište privrednicima tako što im se omogućuje da prodaju svoje proizvode na tržištu bilo koje od zemalja koje čine jedinstveno tržište, na osnovu uzajamnog priznavanja tj. mogućnosti stavljanja na tržište proizvoda u bilo kojoj zemlji jedinstvenog tržišta, a pod uslovom da se tim proizvodima zakonito trguje u nekoj od zemalja jedinstvenog tržišta.
Dakle, postupak za primenu principa uzajamnog priznavanja tehničkih pravila koji je proizašao iz prakse Evropskog Suda (Cassis de Dijon: svaka zemlja članica Jedinstvenog tržišta mora dozvoliti da se na njenoj teritoriji mogu staviti na tržište proizvodi koji su zakonito stavljeni na tržište u bilo kojoj drugoj zemlji jedinstvenog tržišta, čak iako su ti proizvodi proizvedeni prema tehničkim pravilima koja se razlikuju od pravila kojima podležu domaći proizvodi) uređen je kroz odredbe Uredbe 764/2008.

Takođe, važno je napomenuti da su pojedini proizvodi/ grupe proizvoda (oružje, stočna hrana), kao i određene vrste odluka koje donose određene nacionalne institucije (odluke nacionalnih sudova kojima se ocenjuje zakonitost slučajeva u kojima se, po osnovu primene tehničkog pravila, proizvodima kojima se zakonito trguje u jednoj zemlji članici, ne odobrava stavljanje na tržište druge zemlje članice, ili se primenjuju kazne), isključeni iz primene ove Uredbe.

Za celovito shvatanje neharmonizovanog područja, kao dodatnu literaturu, preporučujemo vodič Evropske komisije „Free movement of goods – Guide to the application of Treaty provisions governing the free movement of goods“.